Punjabi Essay, Lekh "Janamsakhis of Guru Nanak" "ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਗਾਥਾ " in Punjabi Language.

ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਗਾਥਾ 
Janamsakhis of Guru Nanak

"ਨਾ ਕੋ ਹਿੰਦੂ, ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ – ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਨ ਇਕੋ ਜਿਹੇ!"

ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਨਸਾਨੀਅਤ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸੱਚਾਈ ਦੀ ਰਾਹ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (1469-1539) ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਗੁਰੂ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਪਰਚਾਰਕ, ਸਮਾਜ-ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਆਤਮਿਕ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਸਨ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ-ਕਥਾ, ਉਪਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਨੂੰ "ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ" ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਉਹ ਪਵਿੱਤਰ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਚਮਤਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਦੀ ਮਤਲਬ ਕੀ ਹੈ?

"ਜਨਮ" ਮਤਲਬ ਜਨਮ (ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ) ਤੇ "ਸਾਖੀ" ਮਤਲਬ ਗਵਾਹੀ (ਇਕ ਹਕੀਕਤ ਜਾਂ ਕਹਾਣੀ)।

ਇਸ ਕਰਕੇ, "ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ" ਮਤਲਬ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਗਵਾਹੀਆਂ।

ਇਹਨਾਂ ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ, ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ

ਕਈ ਮਹਾਨ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇ ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ।

ਭਾਈ ਬਾਲਾ ਦੀ ਜਨਮਸਾਖੀ – ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਾਥੀ ਭਾਈ ਬਾਲਾ ਨੇ ਇਹ ਲਿਖੀ।

ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਨਮਸਾਖੀ – 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ।

ਭਾਈ ਜਨਮਦਾਸ, ਭਾਈ ਸੇਵਦਾਸ ਤੇ ਭਾਈ ਮਿਹਰਬਾਨ ਦੀਆਂ ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ।

ਇਹ ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਮਤਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਅਮੋਲਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਹਾਣੀਆਂ

1. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਜਨਮ – ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਬਰਖਾ

ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 1469 ਈ. ਵਿੱਚ, ਕਰਤਾਰਪੁਰ (ਰਾਇਭੋਈ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਰੋਸ਼ਨੀ ਆਈ, ਜੋ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਮਹਾਨ ਰੂਹ ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਈ ਹੈ।

2. "ਤੇਰਾ, ਤੇਰਾ" – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਸੰਕੇਤ

ਇੱਕ ਵਾਰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ 20 ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਕੋਈ ਵਪਾਰ ਕਰ ਸਕਣ।

ਪਰ, ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭੁੱਖੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਖਾਣਾ ਖਰੀਦ ਦਿੱਤਾ।

ਜਦ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਪੈਸੇ ਕਿਥੇ ਗਏ?"

ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ –

"ਇਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਵਪਾਰ ਹੈ, ਭੁੱਖਿਆਂ ਨੂੰ ਖਿਲਾਉਣਾ।"

3. "ਨਾ ਕੋ ਹਿੰਦੂ, ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ"

ਇੱਕ ਵਾਰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇਕ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਮੁਲਾਂ (ਮੌਲਵੀ) ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਆਖਿਆ –

"ਮੁਲਾਂ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹੋ, ਪਰ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਹੈ।"

ਮੁਲਾਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਆਖਿਆ –

"ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਧਰਮ ਪਿਆਰ, ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਹੈ।"

4. "ਪਾਣੀ ਕਿਥੇ ਵਲ ਜਾਂਦਾ?"

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਕਾਸ਼ੀ (ਵਾਰਾਨਸੀ, ਭਾਰਤ) ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਗੰਗਾ-ਜਲ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸੁੱਟ ਰਹੇ ਸਨ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸੁੱਟਿਆ।

ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ?"

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ –

"ਜੇ ਤੁਹਾਡਾ ਪਾਣੀ ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਪਾਣੀ ਵੀ ਮੇਰੀਆਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਦਾ!"

ਇਹ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਪਖੰਡ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕੇਤ ਸੀ।

ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ:

✅ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ਼ – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਧਰਮ-ਵੰਡ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਅਤੇ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ।

✅ ਸੇਵਾ ਤੇ ਲੰਗਰ – "ਵੰਡ ਛਕੋ, ਨਾਮ ਜਪੋ, ਤੇ ਕਿਰਤ ਕਰੋ!"

✅ ਸਭ ਦੇ ਭਲੇ ਦੀ ਸੋਚ – ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਰਮ ਹੈ।

ਨਤੀਜਾ

ਜਨਮਸਾਖੀਆਂ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਜੀਵਨੀ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਇਕ ਨਵਾਂ ਤੇ ਭਲਾਈ ਭਰਿਆ ਸਮਾਜ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

"ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ, ਤੇਰੇ ਭਾਣੇ ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ!" 🚩✨